Ellen

Dit is een verhaal dat blijft hangen, niet alleen in mijn gedachten, maar in mijn hart. Het is een verhaal dat ik meeneem, elke dag. Voor mij gaat het uiteindelijk om zichtbaarheid. Niet alleen om hulpverleners en scholen alerter te maken, maar ook om de jongeren zelf te laten weten dat ze niet alleen zijn.

Leven als gevangene

Het ging om een jong meisje dat vanuit Nederland naar Egypte werd gestuurd. Aan de buitenkant leek alles goed geregeld: ze mocht haar school afmaken, ze zou bij haar moeder wonen. Maar achter die façade leefde ze als een gevangene, gevangen in een huis vol familieleden die alles controleerden — van haar boodschappen tot haar contacten met de buitenwereld. Toen bleek dat haar familie haar uit zou huwelijken, was ze radeloos. Ze wist niet wat ze moest doen, maar via een stiekem bemachtigde telefoon slaagde ze erin om contact te maken met haar zus in Nederland. Samen met het LKHA en de ambassade maakten we een ontsnappingsplan: midden in de nacht, in stilte, zouden we haar weg krijgen. Maar toen alles geregeld was — het vervoer, de documenten, de vlucht — durfde ze bijna niet te gaan. De angst om betrapt te worden, de angst om haar moeder in gevaar te brengen, was allesoverheersend. Toch zette ze de stap. Toen ze eindelijk in Nederland aankwam, was er geen bevrijding. Geen omhelzing, geen feest. Wat er op haar wachtte, was een ander soort eenzaamheid: opvang, psychische problemen en een toekomst vol onzekerheden. Je haalt iemand fysiek weg uit een gevaarlijke situatie, maar het gevoel van vrijheid… dat is iets heel anders.

Je haalt iemand fysiek weg uit een gevaarlijke situatie, maar het gevoel van vrijheid… dat is iets heel anders.

Wat het haar deed

Sommige verhalen raken je dieper dan andere. Ze komen je zo dichtbij, je kunt ze niet meer loslaten. Vooral het besef dat ik als hulpverlener voor veel van deze jongeren het enige contact ben, het enige houvast in Nederland als ze in het buitenland zitten. Het lijkt zo simpel: een appje sturen, vragen hoe het gaat. Maar voor hen betekent dat soms alles. Het is het weten dat iemand zich om je bekommert, dat iemand je ziet, zelfs al ben je ver weg.

Ik herinner me een meisje dat me vaak vroeg om praktische dingen, lang nadat ze veilig in Nederland was. Simpele vragen, maar ze durfde ze aan niemand anders te stellen. Dat besef… dat voor haar een simpele vraag aan mij alles betekende, dat raakte me diep. Je haalt iemand niet zomaar uit zijn verleden. Je haalt iemand uit een plek, maar de echte genezing, die komt niet zo makkelijk.

Veel jongeren blijven zich achteraf afvragen: “Heb ik wel de juiste keuze gemaakt? Was het beter geweest om te blijven? Was het beter om naar mijn familie te luisteren, om mee te gaan in hun eisen?” De worsteling stopt niet bij de aankomst op Schiphol. Die pijn, dat gevoel van verlies, blijft nog lang na.

Waarom deze verhalen verteld moeten worden

Voor mij gaat het uiteindelijk om zichtbaarheid. Niet alleen om hulpverleners en scholen alerter te maken, maar ook om de jongeren zelf te laten weten dat ze niet alleen zijn. Je denkt soms: dit gebeurt in verre landen, in arme gezinnen, maar ik heb het gezien bij rijke families, hier in Nederland. Soms gaat het om geld. Soms om controle. Maar altijd… altijd gaat het om macht. Voor mij gaat het om bewustwording. Het gesprek aangaan. Doorvragen. Niet wegkijken als iets niet klopt. Want achter elke ‘verhuizing’, achter elke gedwongen verandering van leven, kan een verhaal schuilgaan dat we niet mogen negeren. Soms… red je met één extra vraag niet alleen een situatie, maar ook een leven.